Geografski položaj

8km od Subotice prema istoku, stiže se u Palić, malo ali značajno turističko naselje severa Bačke. U depresiji, na dodirnoj zoni peska i lesa, na 102 m nadmorske visine smešteno je najveće eolsko jezero Vojvodine i Srbije. Jezero, na čijim obalama postoje uređena kupališta, ima oblik nepravilne elipse i da bi se obišlo treba pešačiti 17 km. Turisti i rekreativci mogu koristiti čamce i bicikle na vodi, odmarati se brod-restoranu ili u termalnom bazenu. S obzirom na činjenicu da je ovo jezero značajno mesto okupljanja ugroženih vrsta ptica močvarica, uvršteno je u spisak važnih staništa ptica u Evropi. Palićko jezero je u prošlosti bilo poznato pod nazivom Palij, Paligo Palus, Paleguhaza.

Istorija

Pre više od tri veka, uporedo sa i kaptiranjem izvora, izgradnjom kupatila i objekata za prihvat, smeštaj, lečenje i ishranu posetilaca, rade se prve, za to vreme, naučne analize hemijskog sastava vode i određuju indikacije za lečenje. Od interesa je saznanje da je prvi opis lekovitih izvora, preveden na srpsko-hrvatski jezik. Sre- dinom XVIII veka takođe nailazimo na izvesna ukazivanja na lekovitost nekih voda. Većina hemijskih analiza vode najpre je obavljana u Beču. To je bilo od posebnog značaja, jer su vode sa naših prostora upoređivane sa vodama drugih evropskih zemalja, te su isticane odgovarajuće prednosti, sličnosti i razlike. Zna se da je 1777. godine u Beču objavljena monografija o lekovitim vodama na celoj teritoriji Austrougarske monarhije, kojoj su tada pripadali prostrani delovi Vojvodine.

Istraživanja su se odnosila i na vodu Palićkog jezera i ticala se njene ukupne količine i lekovitih svojstava. Drugi pravac interesovanja za Palićko jezero bio je usmeren na hemijski sastav, znači na upoznavanje lekovitosti njegove vode. Izvesna iskustva o lekovitom svojstvu ove vode postojala su i ranije. Za sastav rastvorenih soli najviše su bili zainteresovani pre svega lekari. Da su poznavali sastav vode, lečenje je i ranije moglo biti univerzalnije, a sami bi mogli opisati način terapije različitih bolesti.

Poseban interes za hemijski sastav vode Palićkog jezera pokazao je jedan lekar, koga je privlačio natrijum-karbonat, poznat pod jednostavnim nazivom soda. On je 1780. godine vodu Palićkog jezera poslao u Bratislavu radi hemijske analize. Dokazano je da u vodi ima alkalnog minerala (sode). Smatrao je da je sodu moguće eksploatisati i za različite namene upotrebljavati. Vodu su analizirali lekari, koji su s obzirom na znanje, instrumente, metode, iskazivali samo najbitnije sastojke.

U tom pogledu najinteresantniji je uvid u hemijski sastav vode Palićkog jezera (sve u g/1) iz 1856. godine, kada se nastojalo na industrijskom iskorišćavanju natrijum-karbonata i razmišljalo o primeni jezerske vode u medicinske svrhe.

Iz 1845. godine datiraju akcije uređenja kupatila i lečilišta. Tada su postavljene prve kade za lečenje posetilaca. Deset godina kasnije izgrađeno je blatno kupatilo. Gotovo svi objekti (Trščara, Stari hotel, Mala gostiona, Velika terasa, Park, Jezero, Lucija) vremenom su proširivani, a građeni su i novi. Tada je uređen i prostran park, podignut vodotoranj i Palić tramvajskim saobraćajem povezan sa Suboticom.

Mađarsko kraljevsko ministarstvo unutrašnjih poslova je 17. novembra 1899. godine proglasilo Palić banjom. Status banje Palić je izgubio 1963. godine. 02. jula 1999. godine u Službenom glasniku Republike Srbije objavljena je uredba o utvrđivanju područja banje Palić kod Subotice. Posle toga, Upravni odbor Javnog preduzeća Palić-Ludaš, doneo je odgovarajuće smernice za dalji rad. Grupa stručnjaka izradila je Polazni projektni zadatak za izgradnju banje Palić, što se može smatrati novim početkom banjskog turizma na Paliću, ali vidnijih akcija i rezultata na tom planu do kraja 2008. godine nije bilo.

Mineralni izvori

Voda Palića po količini kuhinjske soli i sode daleko nadmašuje vodu Nižiderskog jezera, pa čak i mnoge druge vode, i uspešno leči sve one bolesti protiv kojih se preporučuju vode Nižiderskog jezera, Slanog jezera, Konjara i dr. te se može uvrstiti u alkalne lekovite vode.

Topla jezerska voda bogata različitim solima i mineralnim materijama i bogat mulj sa dna jezera imali su izvestan terapijski značaj. Stanovnici okolnih naselja prvi su zapazili lekovito dejstvo jezerske vode i mulja i samoinicijativno se lečili kupanjem i blatnim oblogama. Kao banjsko mesto Palić se prvi put pominje 1780. godine. Tada je županski lekar izložio vlastima u Subotici plan za balneološko korišćenje jezera. Bilo je reči o kuvanju sode i zagrevanju vode za terapijsko kupanje posetilaca.

Banja Palić indikacije, lečenje i prevencije bolesti

Topla jezerska voda, mulj bogat mineralnim materijama i negovan park, imaju veliki zdravstveni i turistički značaj. Početkom XIX veka, Palić se razvija u poznati balneološki centar, koji pomaže u lečenju reumatizma, išijasa, kožnih, ginekoloških i nervnih oboljenja. U skladu sa zakonom o zaštiti životne sredine, Palićko jezero sa lekovitim izvorima 1996. godine proglašeno za park prirode.

Okruženje

Iako već više decenija Palić ne funkcioniše kao zdravstveni balneološki centar, turizam na plitkom jezeru i u njegovom priobalnom pojasu je veoma razvijen. Stari, dobro restaurirani turističko-ugostiteljski objekti, savremeni ugostiteljski i smeštajni kapaciteti, nekoliko desetina privlačnih vila, tereni pogodni za kampovanje, eko-centar, prostran park, uređeno kupalište, zoološki vrt, letnja pozornica, nekoliko spomenika, blizina Subotice, povoljan saobraćajni položaj i dobra povezanost, blizina graničnih prelaza ka Mađarskoj, bogat sadržaj turističkog boravka, tranzit putnika, brojni izletnici i komplementarnost sa susednim Ludaškim jezerom odlika su savremenog turizma na Paliću. Palić je naselje dobro uređenih kuća, sa lepo negovanim zelenilom i cvećem na balkonima, dvorištima i u parkovima. Palić je poznat po letnjoj pozornici, kao i po mnogim interesantnim kulturnim događajima: međunarodni filmski festival, susreti pesnika i gostovanja pozorišta. Pažnju turistima privlači i manifestacija „Berbanski dani“, svetkovina posvećena grožđu, vinu i voću. Turistima i sportistima Palića stoje na raspolaganju: savremeno uređene plaže, 12 teniskih terena, više otvorenih terena za fudbal, košarku, odbojku, trim stazu i rukomet. U okviru sportsko-rekreativne zone postoje turističko-ugodtiteljski objekti: hoteli, pansioni, kampovi, restorani i jedan od najlepših ZOO-vrtova u Srbiji. Palić je poznat po velikom parku utemeljenom 1842. godine sađenjem bagremova i kanadskih topola i uređen po uzoru na engleske vrtove, vijugavih staza. Za razvoj i unapređenje sporstkog ribolova, od velikog je značaja raznovrsnost ribljeg sveta: šaran, bodorka, crvenperka i retki linjak.