Istorija

Lekovitu termomineralnu vodu, koja se u vidu nekoliko jačih izvora javlja na nadmorskoj visini od 570 m, prvi su koristili Turci u XIV veku, i to najpre iz higijenskih, a zatim i iz zdravstvrnih razloga. Prvo kupatilo izgrađeno je u XVIII veku i kasnije više puta proširivano i obnavljano. Novo kupatilo, koje je i danas u upotrebi, postoji od 1935. godine, kada je banjski kompleks proširen i uređen. Danas predstavlja jedan od zakonom zaštićenih rezervata-Banjski borjak u okviru Nacionalnog parka Kopaonik.

Geografski položaj

Jošanička Banja se nalazi u dolini Jošaničke reke, desne pritoke Ibra, 10 km uzvodno od naselja Biljanovac. Lako je pristupačna iz doline Ibra, gde postoje savremeni put i železnička pruga Kraljevo-Raška-Priština. Za Jošaničku Banju, put se odvaja kod naselja Biljanovac i posle prolaska kroz banju, dolinom Samokovske reke, poznatom i pod nazivom Valešnica, nastavlja za Ravni Kopaonik, poznato turističko središte na ovoj planini. Od železničke stanice Jošanička Banja, termomineralni izvori i banjski kompleks udaljeni su 11 km. Prostor oko banje poznat je pod nazivom Banjski Kopaonik, interesantan po tome što ovde nikada nema snežnog pokrivača, jer topla izvorska voda i vodena para, koja zimi obavija klisurastu dolinu, ne dopuštaju snežnim pahuljama da padnu na tlo.

Mineralni izvori

Hipertermalni izvori Jošaničke Banje, čiju je temperaturu od 78°C prvi put uvrdio baron Herder 1834. godine i svrstao ih u najtoplije u Evropi. Izvori se pojavljuju u dve lokalnosti u vidu razbijenog izvorišta – u samom naselju banje i oko 2 km nizvodno (Slanište). U obe lokalnosti postoji po nekoliko izvora čija je ukupna izdašnost oko 38 l/s, temperatura vode 22-78,5°C. Međutim, postoji i skriveno pražnjenje termalne vode direktno na rečni tok, koje je teško meriti. Glavni banjski izvor je na levoj obali Jošaničke reke, izdašnosti 7 l/s, temperature vode 78,5°C. On je kaptiran za potrebe kupatila, kao i za zagrevanje banjskih objekata u hladnim danima. Savremenim ispitivanjima utvrđeno je da je temperatura vode Jošaničke Banje 78,5°C, blage alkalne reakcije, neznatne prirodne radioaktivnosti, ukupne tvrdoće 4,17 nemačkih stepeni, gasnim sastavom u kojem zapreminski dominira azot i mineralizacije 0,32 g/l. Visokom temperaturom vode u Srbiji zaostaje samo za Vranjskom Banjom. Pored visoke temperature, koja joj daje posebnu vrednost, voda Jošaničke Banje sadrži prirodne radioaktivne elemente radon, uran i radijum. Ističe se prisustvo volframa, koji se retko sreće u vodama drugih naših banja. Slično je i sa molibdenom i vanadijumom. Terapijsku vrednost banjske vode uslovljavaju magnezijum, kalijum, litijum, rubidijum, cezijum, barijum, bakar, stroncijum, fosfor i mangan. Po hemijskom sastavu voda Jošaničke Banje pripada šumadijskom tipu. Po načinu postanka je juvenilna. Na to ukazuje visoka temperatura, koja verovatno potiče iz kolektora visoko-mineralizovane vode, znatnog stepena lekovitosti. Pored glavnog izvora, koji predstavlja jednu od najtoplijih hipertermi u Srbiji, u Jošaničkoj Banji se topla voda pojavljuje na još četiri izvora, čija je temperatura između 36°C i 75°C. Izvesna količina termalne vode koristi se za zagrevanje stanova. Pored prirodnih izvora, ovde je tokom proteklih godina i decenija postavljeno više hidrogeoloških bušotina. U jednoj bušotini dubokoj 600 m, pojavila se voda tempetrature 54°C. U bušotini bez samoizliva izmerena je temperatura stene od 82°C.

Jošanička Banja indikacije, lečenje i prevencija bolesti

Po hemijskom sastavu, posebno zbog kalijuma, litijuma, rubidijuma, cezijuma i stroncijuma, hipertermalne vode Jošaničke Banje slične su vodama Šumadijskog tipa. U terapijske svrhe voda Jošaničke Banje se koristi kupanjem za lečenje različitih vrsta reumatizma, posledica povreda kostiju, lumbaga, išijasa, neuralgija, oboljenja mišića, otoka, ekcema i ginekoloških poremećaja. U toku letnje sezone organizuje se pojačana medicinska služba.

Okolina

Jošanička Banja leži na 550 m nadmorske visine, na severozapadnoj strani Kopaonika na ušću Veleštice u Jošanicu u vrlo romantičnom klancu, oivičenom mešovitom šumom u kojoj preovlađuje bor. Za sada ima jedan bazen i blatno kupatilo. Ovde je formirano malo turističko naselje, gde meštani pored lekovitih voda posetiocima pružaju usluge smeštaja i zdravu hranu. Od Jošaničke Banje ka jugu, put se uzdiže prema planini i Nacionalnom parku Kopaonik.