Istorija

Istorija iskorišćavanja lekovitih potencijala na području Banje Palanački kiseljak seže u davnu prošlost. Naime, stari Rimljani bili su prvi koji su otkrili i uživali u lekovitim vodama sa ovih prostora, dok je prvi zapis o ovoj banji nastao daleke 1719.godine, od poznatog turskog pisca Elvija Čelebije. U tom zapisu o ovoj banji stoje sledeće reči: „Ozidana banja sa lekovitom vodom“. Još jedno veliko ime se takođe vezuju za istoriju ovog prirodnog lečilišta, a to je naš čuveni knez Miloš Obrenović. Zahavaljujući njemu, mnogo banja u našoj zemlji razvilo je i iskoristilo svoje prirodne potencijale; on je ulagao u njihovu izgradnju i razvoj, nakon što bi se lekovita voda stručno analizirala, a ti rezultati zaista pokazali lekoviti sastav vode.

Prva ispitivanja lekovitih voda sa područja današnje Banje Palanački kiseljak, započeta su 1834.godine. Uzorci vode poslati su na stručne analize u Beč, a rezultati su stigli na jesen iste godine. Rezultati su naučno potvrdili lekoviti sastav ovih voda. To je bilo dovoljno da se priča o izgradnji jednog ozbiljnog prirodnog lečilišta na ovim prostorima pokrene i da počnu ulaganja u njen razvoj. Zatim, 1851.godine čuveni doktor Lindermajer objavljuje prvu stručnu publikaciju o ovoj banji.

Banju počinje da posećuje sve veći broj ljudi iz godine, u godinu, da bi 1885.godine nakon dodatnih potvrda o njenom kvalitetu vode, ta poseta doživela vrhunac; ipak najznačajnija ulaganja u sam razvoj Banje Palanački kiseljak, desila su se s kraja IX veka. Tih godina uprava Banje je pripala upravi Crvenog krsta, da bi se omogućilo specijalno lečenje ranjenih oficira i vojnika, i ovo se odvijalo nadalje sve do kraja Drugog svetskog rata. Prvi bolesnici koji su posećivali ovu banju (kada su stigli prvi zvanični rezulatati iz Beča), najčešće su bili oboleli od problema digestivnog trakta. Danas, Banja Palanački kiseljak, je mnogo razvijenija i u stanju je da kao jedan ozbiljan zdravstveni centar tretira i leči i mnoge druge bolesti; da primenjuje razne vrste terapije. O lekovitom sastavu njenih voda, i dan danas se priča i smatra se da su u pitanju jedne od najkvalitetnijih voda u celoj Evropi, a mnoge nagrade osvojene u inostranstvu (London i Torino) o tome najbolje svedoče. Nema osobe u našoj zemlji koja nije čula, ili možda čak probala flaširanu mineralnu vodu „Karađorđe“, ali ne znaju svi da ta voda izvire upravo ovde, u toj lepoj Banji Palanački kiseljak.

Geografski polozaj

Ta lepa Banja Palanački kiseljak krasi tu divnu regiju u našoj zemlji, Šumadiju. Preciznije, ova banja nalazi se u Istočnoj Šumadiji, nedaleko od čuvene Smederevske Palanke, na prelazu u Velikomoravsku niziju. Zauzima prostor od 5 hektara, a duž nje teče mala reka Jasenica… Po ovoj reci, odnosno njenom donjem roku, ovo područje nosi ime Donja Jasenica. Od prestonice naše zemlje udaljena je manje od 100 kilometara, te je njen saobraćajno-turistički položaj i više nego povoljan za ozbiljan razvoj turizma. Ukoliko u Banju dolazite iz pravca Beograda, put kojim biste trebali da krenete je auto put u pravcu Beograd – Niš. Do Banje Palanački kiseljak, osim mnogih puteva kojima idu automobili i autobusi, možete doći i železnicom i tako uživati u romantičnoj, tradicionalnoj vožnji vozom.  Ukoliko biste se iz Banje Palanački kiseljak uputili u pravcu juga ili zapada stigli biste u Rudnički, odnosno Kosmajski kraj; u pravcu severa i severozapada proteže se Podunavlje. Istočne krajeve ovih predela krasi dolina prelepe reke Velike Morave.

Mineralni izvori

Pored prelepe prirode u okolini ovog prirodno lečilište, Banja Palanački kiseljak, ima svoje lekovite mineralne izvore koji čine njenu suštinu. Za sada su otkrivena četiri ovakva izvora; svaki od njih se klasifikuje u određenu grupu, u zavisnosti od sastava i ostalih karakteristika njegove vode. Po svom sastavu sve vode u Banji Palanački kiseljak jesu ugljeno-kisele, natrijum-hidrokarbonatne vode, a po svojim termalnim karakteristikama  jedni pripadaju klasi hipertermi (temperature od 32°C do 56°C), a drugi klasi hometoermi (temperature od 12,5°C do 15°C). Voda sa najtoplijeg izvora čija temperatura iznosi 56°C na mestu gde izvire, u dubini zemlje dostiže temperature ključanja, ali se do mesta izviranja ona rashladi.

Od četiri otkrivena izvora koliko ih je u ovoj Banji, napoznatiji izvor nosi ime po jednom velikom čoveku, akademiku, nadaleko poznatom hemičaru, predsedniku Crvenog krsta, i rektoru Velike škole Marku T. Leku. S obzirom da je on bio jedan od prvih stručnih ljudi koji su analizirali sastav i kvalitet ovih voda u Banji Palanački kiseljak, u njegovu čast su jedan od izvora nazvali njegovim imenom. Taj izvor ima izdašnost od 5 do 10 litara u minutu, a njegova voda se koristi u terapijske svrhe kako pijenjem tako i kupanjem. Sve vode su bogate i mnogim elementima i mineralima poput kalcijuma i magnezijuma, te pogoduju lečenju mnogih bolesti.

Banja Palanački kiseljak Indikacije, lečenje i prevencija bolesti

S obzirom na ovakvo bogatstvo lekovitih voda i raznolikost njihovih termalnih odlika i hemijskog sastava, u  Banji Palanački kiseljak leči se i tretira široki spektar bolesti:

• Bolesti digestivnog trakta (problemi sa jetrom, žučnom kesom i žučnim kanalima…);
• Dijabetes;
• Razni oblici reumatizma (zapaljenski i nezapaljenski, degenerativni…);
• Problemi sa kičmenim stubom;
• Bolesti urinarnog trakta (upale mokraćnih kanala…);
• Posttraumatska stanja (stanja nakon povreda, ili preloma na koštano-zglobnom aparatu, stanja nakon operacija i ostalih hirurških intervencija, stanja nakon sportskih povreda…);
• Razni ginekološki problemi (primarni i sekundarni steriliteti, upale…);
• Neki urođeni deformiteti;
• Problemi sa perifernim nervima;
• Karidovaskularne bolesti;
• Opšta iscrpljenost organizma i slab imunitet;

Glavna zdravstvena ustanova u Banji Palanački kiseljak u kojoj se obaljaju sve lekovite terapije jeste Opšta bolnica „Stefan Visoki“. Ona ima dugo iskustvo u radu, te se u njoj stručno sprovode razne vrste terapija, poput: elektro-terapija, ultrazvuk, radna terapija, foto-terapija, hidro-terapija u vidu podvodne masaže, kinezi – fizikalna terapija, ručna masaža i magnetna terapija. U nekim od ovih terapija korisiti se lekovita termomineralna voda  za kupanje i podvodne masaže, a neke vode se koriste u terapiji pijenjem radi lečenja određenih bolesti. U Opštoj bolnici „Stefan Visoki“ radi stručan tim lekara i medicinskih radnika, te se sve terapije sprovode samo na osnovu uputa stručnog lekara i pod strogim stručnim nadzorom.

Okolina

Izuzetno lekoviti izvori vode poznate i priznate u svetu, flaširana popularna voda „Karađorđe“, ozbiljna zdravstvena ustanova sa dugim iskstvom u banjskim terapijama… – sve ovo možete pronaći u tom Šumadijskom blagu, Banji Palančki kiseljak; ali, hajde da vidimo šta ona nudi od turistički zanimljivih atrakcija u njenoj okolini. Ne znamo odakle da krenemo kada su manastiri, kulturno-istorijski spomenici, prirodne lepote i zanimljivi gradovi u okolini Banje Palanački kiseljak u pitanju. Počnimo od gradova – Kragujevac i Topola nijednog posetioca neće ostaviti ravnodušnim; zatim imamo selo Krnjevo koje je čuveno po svojim vinskim podrumima punim najkvalitetnijeg domaćeg vina… zatim su tu i manastiri Pokajnica, Manasija i Koporin. Manastir Koporin je čuven po raznim freskama neverovatne lepote koje su iz perioda vladavine despota Stefana  Lazarevića, kada je i sam manastir sazidan. Kada je reč o mogućim izletima i obilascima u okolini Banje Palanački kiseljak ne smemo zaboraviti ni Staru Čaršiju, Smedervsku tvrđavu, lovni rezerat Mikulja, hrastovu šumu Radovanjski Lug. Posebna je pogodnost što se većina ovih lokaliteta i spomenika nalazi na udaljenosti ne većoj od 50 kilometara, a među njima ne smemo zaboraviti još dva prirodna lečilišta: Selters i Bukovička Banja. Banja Palanački kiseljak je jedinstvena banja u našoj zemlji, ne samo zbog kvaliteta svojih voda već i zbog svega što ima da ponudi svojim posetiocima; dozvolite sebi odmor iz snova, posetite ovu prelepu banju.